ميهمان گرامي، به غول آباد خوش آمديد! | ايميل: گذر واژه: مرا به ياد بسپار براي يك ماه: وارد شدن: | قلعه
غول آباد / روزنامه ديواري
درباره يزد
وجه تسميه و نام هاي يزد

يزد در قديم نام هاي ديگري نيز داشته است. در زمان باستان تا انتهاي سلسله هخامنشيان با نام ايساتيس يا به زبان يوناني استيخاي شناخته مي شده كه به علت قرارگيري در تقاطع چهارراه باستاني ايران يعني شاهراه هاي پارس - خراسان و ري - كرمان حايز اهميت بوده است. پس از حمله اسكندر و رسيدن او به يزد و احتمالاً ساخت زندان يا اردوگاهي نظامي و ساكن كردن عده اي يوناني در يزد، نام آن به كثه تغيير پيدا مي كند. در تاريخ يزد، حمله اسكندر نقطه مهمي به حساب مي آيد به نحوي كه عده اي همنوا با تاريخ نويسان افسانه پرداز يوناني آغار بناي يزد را به دست اسكندر مي دانند. اينگونه است كه نام شهر كثه مي ماند تا زمان سلسله ساسانيان و مخصوصاً يزدگرد ها كه رابطه عميق و اساطيري اي بين شهر و خطه يزد با پادشاهان ساساني ايجاد مي شود و در اين دوران به نيت يزدان شهر تكميل و با نام يزد شناخته مي شود تا به امروز. ريشه واژه يزد را از يزدان به مفهوم پاك و مقدس و به معني ذات خداوند و يا از يشت و يزش يه معني ستايش و نيايش دانسته اند.

بالاي برگه
نكات جالب
شكسپير و شاعر يزدي

عشرت يزدي و عزت يزدي تخلص دو برادر شاعر و ورزشكار بوده كه در محله فهادان زندگي مي كرده اند. شعر عشرت يزدي در لندن، بالاي سردر خانه شكسپير با خط فارسي و كاشي ميبد نصب است؛ بدين مضمون:

مـقـصـد ز كــاخ و صــفـه و ايـوان نـگـاشتن
يـا كـاخ هـاي سـبــز و مـلـوكـانــه داشتن

دانـي كه چيست؟ آنكه به كام دل اندر آن
يك لـحـظـه دوستـي بـتـوان شـاد داشتن

علي مديري؛ كتاب تاريخ ورزش يزد

بالاي برگه
خاطرات
اجنه در جوي هرهر

جوي هرهر پايابي بوده كه شايد بيش از 60 پله مي خورده تا به آب مي رسيده اند. زمين فوقاني اين جوي مشرف بوده است بر گورستان بزرگ و قديمي يزد. اينچنين جويي با آن صدا و غرش آب و آن همه پله، آن هم در كنار يك چنين گورستاني، شب ها نقطه اي بوده است مخوف و ترسناك و محل تردد و اجتماع اشباح و اجنه. آقاي محمد رضا انتظاري مي گويد كه مرحوم حاج آقا وزيري -موسس كتابخانه وزيري- تعريف كرده كه يك شب، رنگرزي به جوي هرهر رفته بوده تا ريسمان هايش را كه رنگ كرده بوده است را در آنجا بشويد. وقتي از پله ها پايين مي رود، روشنايي و چراغ هايي به نظرش مي رسد و رفت و آمد و بزن و بكوب و شادي و شولولولو. رنگرز مانده بوده است كه چه كند؟ يكي مي گويد: رنگرز! تو ريسمانهايت را اينجا بگذار و برو؛ ما برايت خواهيم شست. رنگرز از خدا خواسته ريسمان ها را همانجا رها مي كند و پا به فرار مي گذارد. صبح روز بعد كه به سراغ جوي مي رود مي بيند كه تمام ريسمانش شسته و تميز در ميدان وسيعي كه بالاي جوي بوده، روي چوب ها پهن است.

حبيب مهرنيا؛ كتاب مظلومترين مزار يزد

بالاي برگه
موزه ها

موزه آب

تلفن: +98-351-6268340
آدرس: يزد، ميدان اميرچخماق، ابتداي خيابان قيام

موزه آب يزد در سال 1379 گشايش يافت. اين موزه محل مناسبي براي شناخت آثار و ابنيه تاريخي در زمينه هاي مختلف مربوط به آب است. در اين موزه لوازم مختلف حفر قنوات، ابزار و ادوات اندازه گيري حجم آب، وسايل تامين روشنايي در قنات، اسناد و مدارك خريد و فروش آب، وقف نامه هاي قديمي، كتابچه ميراب ها، اسناد توزيع آب، ظروف نگهداري و حمل آب و بسياري لوازم و اشياء ارزشمند ديگر در معرض ديد همگان قرار گرفته است. اين موزه در يكي از ارزشمند ترين آثار معماري سنتي يزد به نام خانه كلاهدوز ها واقع شده است.

بيشتر بخوانيد از اينجا.

بالاي برگه
واژه ها
جئده

/ja¹.dā/

جاده.

ايرج افشار؛ كتاب واژه نامه يزدي

بالاي برگه
محله ها

محله ابوالمعالي

موقعيت: ضلع شمالي خيابان انقلاب
محلات مجاور: شيخداد، شاه طهماسب، باغ گندم، باغ صندل

خواجه حاجي ابوالمعالي در سال 763 ه.ش. در اين مكان كه خارج از حصار شهر بود، مدرسه، حمام و جماعت خانه اي احداث كرد و باعث ايجاد اين محله شد و به خاطر اقدامات خيريه اش به نام خودش معروف شد. يزدي ها اين محله را بوالميري يا بولميري نيز خوانند. خواجه كمال الدين ابوالمعالي از خواجگان محتشم يزد بود و پدرش سمت وزارت سلطان محمد مظفر را به عهده داشت كه موقوفات بسياري در يزد به يادگار گذاشت. برخي از ابنيه تاريخي شاخص آنجا عبارتند از: مدرسه بدر، آب انبار بوالميري و مسجد بزرگ، گذر و بازارچه ابوالمعالي.


بالاي برگه
جانوران

يوزپلنگ آسيايي

نام علمي: Acinonyx jubatus venaticus

يوز داراي بدني كشيده، شكمي بالا، پوزه اي كوچك، دست و پاهايي بلند با پنجه هايي كند است. پوشش بدنش، نخودي رنگ با خالهاي سياه و گرد و كوچك است و داراي موهاي زبر و كوتاهي است. يوز به شيوه برخورد يك پا بر روي زمين در هر لحظه، مي‌تواند به سرعت 100 كيلومتر در ساعت برسد. تعداد بسيار اندكي از آنها در جهان و همه نيز در ايران وجود دارند كه استان يزد از مناطق عمده زيستگاه هاي آنهاست و به شدت تحت حفاظت قرار دارند. غذاي آنها جبير، آهو، قوچ، ميش، كل و بز و خرگوش وحشي است.

بيشتر بخوانيد از اينجا.

بالاي برگه
اماكن ديدني

تكيه امير چخماق

اهميت: تاريخي، مذهبي
آدرس: يزد، ميدان امير چخماق
بازديد: رايگان، رفتن به غرفه هاي بالا و مناره ها با بليط فروشي

اين تكيه با شكوه عنصري از مجموعه مسجد اميرچخماق مي باشد كه در سال 816 ه.ش. به همت بلند امير جلال الدين چقماق شامي و همسرش ستي فاطمه خاتون در خارج از حصار شهر و در محلي موسوم به دهوك بنا شد. اين امير از سرداران تيموري و مقرب درگاه شاهرخ بود كه در عهد او به حكومت يزد منسوب بود. در قديم اين ميدان و تكيه گاه محل جماعت مردم و انجام عزاداري ها بوده است. زير اين تكيه يك دهنه بازار معروف به بازار حاجي قنبر وجود دارد. نخل قديمي اي هم همواره در كنار تكيه هست.

بالاي برگه
آداب و رسوم
نخل برداري يزدي ها

فلسفه نخل برداري يزديان به اين صورت است كه آنچه در روز عاشورا براي حضرت امام حسين (ع) انجام نگرديده، اين مردم معتقد وعلاقه مند به امام حسين (ع) براي او و خانواده اش انجام مي دهند؛ از اين رو نخل را ابداع كردند؛ به اين صورت كه يعني محفه يا تابوتي است كه جسد مطهر امام (ع) را با آن بر مي دارند. اول محرم سراسر پنجره هاي نخل را با سپر هاي كوچك كه دوخته و حاضر كرده بودند و تعدادشان زياد بود مي بستند و بعد روي آن خنجر مي بستند و روي اين سپر ها و خنجر هاي آن آينه بندان مي كردند؛ وسط نخل هم پارچه بزرگي گلدوزي شده بود كه تمام سطح بيروني را مي گرفت و جلو و عقب آن منظره ورودي حرم امام حسين (ع) را نشان مي داد. وسط نخل چندين نفر كه اغلب جوانان يزدي بودند، هنگام بلند كردن نخل، سنج مي زدند.

جلال گلشن؛ كتاب يزد ديروز

بالاي برگه
غذا و شيريني ها

لوز پسته

مواد اوليه: پسته، هل، شكر، روغن و آرد

شيريني پزي سنتي در يزد سابقه اي طولاني دارد. گفته مي شود بهترين شيريني هاي دنيا در يزد پخته مي شود. شهرت شيريني هاي سنتي حاج خليفه علي رهبر يزد در جهان پيچيده است.

بيشتر بخوانيد از اينجا.

بالاي برگه
مشاهير

مهدي آذر يزدي

استاد مهدي آذر يزدي در 27 اسفند 1300 در خرمشاه يزد به دنيا آمد. فارسي را نزد پدر آموخت و مدرسه نرفت. آن شيفته كتاب با كار در كتاب فروشي به وصل دلدارش رسيد. سپس به تهران رفت و در چاپخانه به ويراستاري پرداخت. وي كم كم سرودن شعر و داستان نويسي را براي كودكان آغاز كرد و كار را به جايي رساند كه پايه گذار و پدر ادبيات كودكان ايران لقب گرفت. معروفترين مجموعه كتاب هاي او قصه هاي خوب براي بچه هاي خوب و قصه هاي تازه از كتاب هاي كهن است. او در 18 تير 1388 درگذشت و در حسينيه خرمشاه به خاك سپرده شد.

بيشتر بخوانيد از اينجا و اينجا.

بالاي برگه
ضرب المثل ها
غراباي باباش غرق شده.

/ģorAbAye bAbAŝ ģarĝ ŝodā/

كشتي هاي بادباني پدرش غرق شده است.

عبارتي است كه به كنايه در هنگام ماتم و ناراحتي بسيار كسي گفته مي شود.

ايرج افشار؛ كتاب واژه نامه يزدي

بالاي برگه
عكس هاي قديمي

عاشورا در ميدان اميرچخماق

زمان: عاشوراي سال 1325 ه.ش.
مكان: ميدان امير چخماق

اين عكس مربوط به عزاداري شيعيان يزدي در 10 محرم يا 14 آذر 1325 در ميدان امير چخماق و در سوگ امام سومشان مي باشد. امام حسين (ع) همسر دختر پادشاه ايران يزدگرد سوم مي باشد؛ از اين رو ايشان و نوادگانشان براي زرتشتيان نيز گرامي هستند. از رسوم عزاداري در ميدان اميرچخماق، چرخاندن نخل بوده است. عزاداران ابتدا نخل را از محل كنوني آن برداشته، پس از هفت بار چرخاندن دور كلك ميدان آن را به محل فعلي دكان حاجي خليفه مي برده اند و در دهه آخر دوباره آن را به محل كنوني اش بر مي گردانده اند.

جلال گلشن؛ كتاب يزد ديروز

بالاي برگه
گياهان

انار

نام علمي: Punica granatum

انار درختچه اي پر شاخ و برگ با پاجوش هاي زياد، بدون كرك، با شاخه هاي نامنظم و كم و بيش خاردار و نيمه برگريز مي باشد كه در اقاليم نيمه گرمسير و مديترانه اي به ارتفاع 2 تا 5 متر مي رسد. طبق نظريه اي خاستگاه آن ايران مي باشد. استان يزد داراي جايگاه بالايي از نظر سطح زير كشت و ميزان توليد در ايران مي باشد. برخي از ارقام مهم انار يزد بدين شرح اند: شهوار دانه سفيد، شهوار يزدي، تب ولرز، پوست سياه، ميخوش يزدي يا ملس، طوق گردن، زاغ يزدي، آمانه خاتوني و گبري دانه سياه.

بالاي برگه
اماكن اقامتي

هتل سنتي لاله (گلشن) يزد

درجه و گروه: سنتي معادل سه ستاره
تلفن: +98-351-6225048
فاكس: +98-351-6263830
آدرس: يزد، يزد، خ بسيج، كوچه مسجد الرحمن، جنب آب انبار گلشن

هتل لاله يزد يا خانه تاريخي گلشن، يادگار دوره قاجاريه مي باشد. اين بنا تا قبل از انقلاب، منزل مسكوني بوده و مرحومه خانم بي بي فاطمه گلشن خودشان در اين منزل سكونت داشته اند. اين خانه يكي از زيبا و كامل ترين خانه هاي قديمي يزد مي باشد. در سال 1374 در حين بازسازي كارگري به دفينه اي برخورد مي كند. امروزه محل كشف اين گنج بازسازي شده است. عمليات ساخت و بازسازي هتل و تجهيزات آن سه سال به طول انجاميده است و هم اكنون اين بنا تبديل به هتلي زيبا و سنتي شده است.

بيشتر بخوانيد از اينجا.

بالاي برگه
صنايع دستي

قالي طرح سردار جنگي 1

نوع بافت: دستباف
جنس: ابريشم
اندازه: 1.58 × 1.05 متر
توليد كننده: فرش نصيرياني

قدمت قاليبافي در يزد مشخص نيست. وجود قالي هاي سردار جنگي و بعضي بافندگان گمنام و آثار نادر و بديعشان گوياي يك سابقه تاريخي طولاني است. سيسيل ادواردز در كتاب قالي ايران از قول گوويا كه در سال 982 ه.ش. به يزد آمده مي نويسد: "بهترين فرش دنيا در يزد بافته مي شود." سابقه طولاني بافندگي زيلو در ميبد و پارچه هاي نخي و ابريشمي در يزد مويد اين قدمت است. شگرد بافت و نوع پشم قالي يزد منحصر به فرد است. اينك، دوباره فرش يزد در هر دو بخش دستباف و ماشيني رونقي در اين صنعت ايجاد كرده است.

بالاي برگه
كتاب ها

وزيري
اسطوره خاطره هاي ماندگار

نويسنده: حبيب مهرنيا
ناشر: بقيه العتره، 1385
شابك: 978-964-9914-90-9
كميت: 1 جلد، 300 صفحه، 2500 تومان

اين كتاب حاصل گردآوري حدود 80 خاطره درباره حجت الاسلام حاج سيد علي محمد وزيري است. ايشان يكي از روحانون و وعاظ بنام يزد بوده اند و كار هاي بزرگي چون تاسيس كتابخانه بزرگ وزيري و مرمت مسجد جامع با همت ايشان انجام شده است. بيشتر اين خاطرات نيز مربوط به مسايل كتابخانه ايشان است كه از زبان يار و همراهشان آقاي محمد رضا انتظاري تعريف شده است. عنوان بعضي از خاطرات بدين شرح است: پروفسور پوپ، تاجر معروف، دكتر خوش قيافه، شعبان بي مخ، وزيري و بهلول، زن فلج، دانشجوي يهودي، هيپنوتيزم، مدارس وزيري.

بالاي برگه
عكس هاي هنري

باغ دولت آباد

عكاس: همايون امير يگانه
نويسنده: محمد زمانيان
كتاب: يزد، نگين كوير

باغ دولت آباد يكي از باغ هاي معروف ايراني است كه در زمان محمد تقي خان در دوره زنديه طراحي و ساخته شده است. بخش عمده آن از جمله عمارت هشتي و بادگير آن را كه تخريب شده بود، سازمان ملي حفاظت از آثار باستاني ايران مرمت كرد. باغ دولت آباد مجموعه اي از ساختمان هاي متفاوت است كه محل اقامت خان (حاكم) وقت و دستگاه حكومتي وي بوده است. جالب ترين بناي مجموعه را عمارت هشتي و بادگير تشكيل مي دهد كه در آن تلفيق جريان هوا و آب به زيبا ترين شكل صورت گرفته است.

بالاي برگه
شهر ها و روستا ها

شهر ابركوه

تقسيمات: شهرستان ابركوه، استان يزد
اقليم: گرم و خشك، بارش كمتر از 100 م.م.
مختصات: 53 درجه و 16 دقيقه شرقي و 31 درجه و 7 دقيقه شمالي، ارتفاع 1510 متر
جمعيت: 19164 نفر، 4270 خانوار، 2.2% رشد

ابركوه مركز شهرستان ابركوه مي باشد كه در فاصله 147 كيلومتري جنوب غربي يزد در مسير جاده يزد - شيراز قرار دارد. از كوه هاي مهم آن كوه سفيد يا گنبد عالي، قنبره يا سياه و پنج انگشت مي باشد. آنجا را ابرقو نيز خوانند و گويند چون كنار كوه بوده آن را بر كوه مي خواندند كه سرانجام ابركوه شده است. برخي از آثار و ابنيه تاريخي آن عبارتند از: گنبد عالي يا علي، مسجد جامع، پير حمزه سبزپوش يا پيرمراد، سرو ابركوه، مقبره حسن بن كيخسرو يا مزار طاووس، منار سردر نظام الملكي، گنبد سيدون و يخچال آقازاده.

كتاب فرهنگ جغرافيايي آبادي هاي استان يزد

بالاي برگه
وب سايت ها
پايگاه پژوهشي ميبد

سايت: meibodrc.ir

هدف از ايجاد پايگاه پژوهشي ميبد در سال 1378، حفاظت از ميراث غني اين شهر شش هزار ساله در ابعاد وسيع كالبدي و روحي يا ميراث مادي و معنوي آن است. آنجا، مكاني است پژوهشي با هدف شناخت هرچه بيشتر ميبد و ثبت و ضبط اين شناخت. اين پژوهش ها از كلي ترين مسايل مربوط به شهر همچون مردم شناسي و بوم شناسي ميبد تا جزيي ترين مسايل همچون سفال و تزيينات خاص ميبد را در بر مي گيرد. وبسايت اين پايگاه نيز داراي بخش هايي چون شهر تاريخي، پايگاه پژوهشي، مركز اسناد، انتشارات، نمايشگاه عكس و اخبار مي باشد.

بالاي برگه