دروازه هند در بندرگاه جنوب شهر بمبئی؛ بسیاری از مهاجران یزدی كه به هندوستان رفته اند در این شهر ساكن شده اند و همان ها لغات انگلیسی را وارد گویش یزدی كرده اند؛ یزدی ها همشهریان ساكن بمبئی را بمبئی بالا می خوانند.
2- واژه های بیگانه ۩
اینك، پیش از آنكه به اصل موضوع بپردازیم شاید لازم باشد به این نكته نیز اشاره شود كه در زمان حاضر، واژه های بسیاری، از زبان های انگلیسی، فرانسوی، روسی و دیگر زبان های غربی به زبان فارسی وارد شده است و روزانه و توسط افراد مختلف، كم و بیش مورد استفاده قرار می گیرد. این واژه های بیگانه، بیشتر در حوزه های چهارگانه زیر كاربرد دارد:
1- واژه هایی كه تحصیل كرده های خارج از كشور، به انگیزه تفاخر به كار می برند؛ مانند: شیك، دولوكس، راندوو، اپوزسیون، سانتی مانتال، پرستیژ، انترسان، الگانت و مانند آنها. 2- واژه هایی كه بنا به نیاز های روزمره، به زندگی وارد شده است؛ مانند: فكس، تلفن، اتومبیل، هلی كوپتر، كمپیوتر، مایكروویو، فتوكپی و نظایر آنها. 3- واژه هایی كه با ورزش های فرنگی به زبان ما وارد شده است؛ نظیر: تنیس، فوتبال، والیبال، اوت، آفساید، كرنر، هاف بك، فول و همانند آنها. 4- واژه هایی كه همراه با ورود ماشین و تكنولوژی، ابتدا، مورد استفاده اهل فن و آنگاه، كاربری سایرین قرار گرفته است؛ مانند: موتور، داشبورد، تكنسین، اگزوست، هندل، سیلندر، كمپرسور، الكتریسین و امثال آنها.
بدیهی است واژه های گروه های چهارگانه فوق و نظایر آنها، كه به فراوانی در زبان فارسی وارد شده، چون اختصاص به گویش یزدی ندارد و در همه مناطق كشور از آن استفاده می شود، موضوع این مقاله نیست.
از واژه های دور از ذهن تری، مانند «آكبند» و اصطلاح محاوره ای آن «آك آك» نیز مثال بیاوریم كه در حقیقت یك واژه انگلیسی - فرانسوی «aquaban» و به معنای ضد آب است كه در سیستم حمل و نقل دریایی قدیمی و كشتی ها، برای جلو گیری از نفوذ آب دریا به محموله های صنعتی، روش بسته بندی آكوابن به كار می رفته است. اما امروزه مردم ایران، آنرا به معنای كالای نو و دست نخورده به كار می برند. هرچند این واژه وارد زبان فارسی و جزیی از زبان ایرانیان شده و كسی توجه ندارد كه یك واژه خارجی است، ولی چون مردم همه شهر های ایران آن را به كار می برند و مختص گویش یزدی نیست، در این مقاله منظور نشده است و فقط واژه هایی مورد بررسی است كه انحصاراً در گویش یزدی به كار برده می شود و بیشتر به دلیل ارتباطی است كه آنها از صد ها سال پیش تاكنون با مردم ایرانی الاصل هندوستان داشته اند و از نوعی زبان انگلیسی و با لهجه هندی ای كه تكلم می كرده اند پدید آمده است.
3- علل نفوذ واژه های انگلیسی در گویش یزدی ۩
رابطه یزدی ها با هند، از زمان حمله اعراب به ایران آغاز شد. زرتشتیانی كه نمی خواستند دین خود را تغییر دهند، عده ای به شهرستان های دوردست، نظیر یزد و كرمان و گروهی به هندوستان مهاجرت كردند و طبعاً بین این دو گروه، به خاطر علایق ملی و مذهبی، همیشه ارتباط برقرار بوده است. مهاجرت دوم یزدی ها به هندوستان، دو دوره صفویان و سختگیری های مذهبی آنان صورت گرفت كه عده زیادی به آنجا روانه شدند. قوم پارسیان هند، هم اكنون یكی از گروه های موفق و از صنعتگران مشهور هند و از بازماندگان این گروه هستند. از زمان قاجاریه به بعد، علاوه بر زرتشتیان، عده ای از مسلمانان یزدی نیز، به دلیل همین ارتباطات و برای كاریابی، به هند و اغلب به شهر بمبئی رفته و پس از مدتی كسب و كار، به موطن خود باز می گشتند. این گروه را در یزد، «بمبئی بالا» می نامند و واژه های انگلیسی، كه در تار و پود گویش یزدی تنیده شده، توسط همین گروه، وارد زبان بومی شده است و بعد ها اهالی، بدون اینكه ریشه آن را بدانند، در محاورات روزمره خود به كار برده اند.
|