عكسي رنگي شده از ميدان و تكيه امير چقماق و ورودي بازار حاجي قنبر در سال 1295 ه.ش و در ميانه جنگ جهاني اول. حاج خليفه علي رهبر درست در همين سال و در همين بازار، در سن 35 سالگي كارگاه و مغازه خود را افتتاح مي كند.

Sir Percy Molesworth Sykes

پيش گفتار

در آستانه يكصدمين سالگرد تاسيس «بنگاه شيريني سازي حاجي خليفه علي رهبر و شركا»، چندي پيش مديران فرهنگي اين بنگاه اقدام به انتشار 15 قطعه عكس ارزشمند و تاريخي از گنجينه اسناد اين بنگاه تاريخي و خاطره ساز كردند كه در دو نوشتار معرفي و بازنمايي مي گردد.

نمايشگاه حقيقي و دايمي برخي از اين عكس ها به همراه موزه اي كوچك كه رو به گسترش است در «مغازه مركزي» اين بنگاه در «ميدان اميرچقماق» بر پا است.

نمايشگاه مجازي اين عكس ها به همراه معرفي مصور محصولات اين بنگاه و قيمت بروز آن ها را هم مي توانيد خودتان بر روي گوشي هاي هوشمندتان بر پا كنيد. جهت دريافت اين برنامه براي گوشي هاي android به اينجا و براي گوشي هاي ios به آنجا سر بزنيد.

هنر شيريني سازي در يزد

هنر شيريني سازي يزد مانند ديگر هنر هايمان، ريشه در تاريخ و فرهنگ اين ديار دارد. تواريخ يزد در هنگام برشمردن آباد سازي هاي «امير جلال الدين چقماق» در پيرامون «ميدان امير چقماق»، در كنار ساخت مسجد، كاروانسرا، حمام، مصنعه و خانقاه به ساخت قناد خانه هم اشاره دارند.

«احمد كاتب» در «تاريخ جديد يزد» چنين نوشته است: " ... {امير جلال الدين} در ميان كاروانسرا و خانقاه، قناد خانه راست كرده و درگاه رفيع {بر آن} نهاده و صفه ها. {وي در قناد خانه} كارخانه قنادي ساخته و حوضي وسيع در ميان قناد خانه راست كرده كه «آب خير آباد» در آن جاري است. در سال ثلثين و ثمان مائه (820 ه.ق / 796 ه.ش) كاروانسرا و قناد خانه و خانقاه اتمام يافت." ⁽¹⁾

همين متن كوتاه نشان دهنده قدمت و اهميت و پيشرفتگي اين هنر و صنعت در يزد در 600 سال پيش است. گويي از همان 600 سال پيش تا امروز بهترين قنادي جهان در همين ميدان است و بهترين شيريني هاي جهان در همان جا توليد مي شود.

امروزه كمتر هنري در اين ديار است كه تنها به اسم يك نفر پيوند خورده باشد. اما پيوند هنر شيريني سازي سنتي يزد با نام «حاجي خليفه» ناگسستني است.

«حاج خليفه علي رهبر» كه «حاجي خليفه» هم خوانده مي شود كسي بوده كه با نبوغ سرشار، پشتكار، درستكاري و ابتكار اين هنر را اعتلا بخشيده و آن را تكميل كرده است. او و شركايش اين هنر را صنعتي و بروز كردند و اين فرهنگ و هنر شيريني پزي را زنده و پويا از باستان به اين زمان آوردند. خوشبختانه با وجود همه سختي ها اين بنگاه در مرز يكصد سالگي همچنان به خوبي و در اوج گردانده مي شود.

دنباله نوشته ...

نشانه هنري و نشان تجاري ثبت شده پر رمز و نگار بنگاه شيريني سازي حاج خليفه علي رهبر و شركا.

حاج خليفه علي رهبر و شركا؛ وبسايت

بنگاه شيريني سازي حاج خليفه علي رهبر و شركا

در سال 1295 ه.ش يكي از متخصصان رشته شيريني سازي اصيل يزد كه در عرصه خود سرآمد استادان شيريني ساز بود با احداث كارگاهي كوچك در «بازار حاجي قنبر» موسسه اي را بنيان گذاشت كه امروزه با نام «بنگاه شيريني سازي حاج خليفه علي رهبر و شركا» در سراسر دنيا شهرت دارد.

اين استاد بزرگ يا خليفه در تمام دوران فعاليت توليدي با استفاده از تخصص و تبحر خود و با به كار بردن مرغوب ترين مواد اوليه طبيعي، موفق شد با توليد انواع شيريني ها با كيفيت و عطر و طمع بي نظير، نام شهر باستاني يزد را در كنار نام شيريني هاي موسسه خود در سراسر گيتي پرآوازه كند. همچنين شركاي او، «مرحوم حاج مرتضي شيريني ساز» و «مرحوم حاج حسن فردوسيان» كه از نوجواني در محضرش درس مي گرفتند و كار مي كردند، راه او را به خوبي ادامه دادند.

پس از رونق يافتن كار و در پي گسترش آن و يا با خراب شدن مغازه قديمي در زمان ساخت «خيابان سلمان» ⁽²⁾، كارگاه و مغازه «حاجي خليفه» از حوالي سال 1330 ه.ش به محل كنوني «مغازه شماره 1» اين بنگاه در سر «ميدان امير چخماق» منتقل مي شود. بعد ها «مغازه شماره 2» در «بلوار جمهوري» و اخيراً «مغازه شماره 3» در «بلوار دانشگاه» در يزد افتتاح شده است.

آن چه امروزه اين شركت را از ساير شركت هاي مشابه متمايز مي سازد دانستن رموز و اسرار شيريني سازي سنتي يزد و استفاده از دستگاه هاي مدرن و تكنولوژي پيشرفته و رعايت كليه اصول بهداشتي در تمام مراحل توليد و استفاده از مواد اوليه طبيعي و مرغوب مي باشد. اين دلايل موجب گرديده كه محصولات اين موسسه از سراسر ايران و جهان تقاضا داشته باشد.

لازم به ذكر است كه امروزه در شهر يزد بيشتر شيريني سازان سنتي از پيشوند «حاج خليفه» استفاده يا گاه متاسفانه سوء استفاده مي كنند. ⁽³⁾ براي آشنايي كمي بيشتر با تاريخچه اين بنگاه و شخصيت والاي «حاجي خليفه علي رهبر»، بخش هاي پاياني «مقاله نوروز و نوروز داري در يزد [1 از 2]» نوشته «جلال گلشن» را مطالعه بفرماييد. ⁽⁴⁾

نمايشگاه عكس ها

حال در آستانه يكصدمين سالگرد تاسيس اين بنگاه شما را به بازديد از بخش نخست اين عكس ها دعوت مي كنيم. اميد داريم كه دريافت ها و دانسته هاي خود از اين عكس ها را با ذكر شماره عكس با ديگران به اشتراك بگذاريد. عكس ها به ترتيب زماني چيده شده اند. عكس هاي بخش نخست براي سال هاي 1315 تا 1335 ه.ش مي باشند.

به اميد خدا بخش دوم و پاياني عكس ها كه براي سال هاي 1339 تا 1355 ه.ش مي باشند به همراه مختصري از زندگي نامه موسس و شركا و همچنين با معرفي محصولات اين بنگاه در آينده در همين «وبلاگ» به چاپ خواهد رسيد.

1- حاج خليفه علي رهبر و محمد رضا رهبر به سال 1315 ه.ش

2- پشمك كشي در بازار حاجي قنبر به سال 1325 ه.ش

3- نماي قديمي فروشگاه جديد حاج خليفه به سال 1330 ه.ش

4- انجام مراحل اوليه توليد پشمك به سال 1331 ه.ش

5- نماي قديمي كارگاه حاجي خليفه رهبر به سال 1333 ه.ش

6- چيدن شيريني براي مراسم عروسي به سال 1334 ه.ش

7- شيريني سازان در مرحله پشمك كشي به سال 1335 ه.ش

8- نماي داخلي فروشگاه حاج خليفه رهبر به سال 1335 ه.ش