كنيسه كمال يزد در خيابان امام، كوچه مشروطه، پلاك 19 با قدمت صفوي.

كتاب فرزندان استر

پيش گفتار

يكي از مهمترين سازمان هاي جهاني يهوديان، بخشي از عكس هاي نگارخانه خود را در وب منتشر كرده است كه در ميان آن ها 57 عكس مربوط به يزد مي باشد. گر چه شماري از اين عكس ها پيشتر در كتاب «فرزندان استر» در سال 1384 در ايران به چاپ رسيده بود، ولي بسياري از آن ها داراي تازگي است. با اين كه بيشتر عكس ها در محيطي داخلي گرفته شده و موضوع بيشتر آن ها مدرسه و افراد مدرسه است، اما ديدن آن ها براي يزدي ها و يزد دوستان و پژوهشگران سرشار از لذت و فايده است. چند قطعه از آن ها هم بسيار منحصر به فرد و جالب هستند.

سازمان جهاني اتحاد يهود

در 17 مه 1860 م (27 ارديبهشت 1239)، 17 جوان يهودي فرانسوي كه پزشك، معلم، خبرنگار، وكيل و تاجر و ... بودند در خانه يكي از خودشان در «پاريس» گرد آمدند. هدف اين انجمن حمايت و حفاظت از حقوق انساني يهوديان سراسر جهان، و آرمانشان پيشرفت اين قوم بود. آن ها با شعار "همه براي هم"، «سازمان جهاني اتحاد يهود» ⁽¹⁾ را بنياد نهادند. البته اين تنها ترين و حتي اولين سازمان در زمينه يهوديان نبود.

اين سازمان پس از تاسيس، بسيار هوشمندانه هدف خود را بر رشد و توسعه كليميان سراسر جهان متمركز كرد و ابزار رسيدن به اين هدف را در آموزش و پرورش ديد. از اين رو، شروع به ساخت و گسترش مدارس «اتحاد» در سرتاسر جهان كرد.

اين سازمان، 38 سال پس از تاسيس، اولين مدرسه «اتحاد» ايران را در «تهران» باز كرد و 30 سال پس از «تهران» و پس از 7 شهر ديگر ايران، در سال 1307 ه.ش «مدرسه پسرانه اتحاد» و در سال 1308 ه.ش «مدرسه دخترانه اتحاد» را در يزد گشود. ⁽²⁾ البته سال هاي 1307 و 1308، تاريخ رسمي شروع به كار مدارس «اتحاد» در يزد است، چرا كه تاريخ «عكس گردش علمي بچه كليمي ها در يزد» مورخ سال 1304 ثابت مي كند كه مدرسه كليميان پيش از آن تاريخ هم داير بوده است؛ البته به طور سنتي و با لباس هاي غير يونيفرم.

دنباله نوشته ...

نگارخانه سازمان

همان گونه كه گفته شد، مدارس «اتحاد» در سرتاسر جهان با حمايت مالي، هدايت معنوي و تحت نظارت دقيق «سازمان آليانس» گردانده مي شد و زبان دوم اين مدارس «فرانسوي» بود. در قرن 19 م، رسم يا قانون بوده كه مديران يا بازرسان اين مدارس، نامه ها و گزارش هاي دوره اي خود را با عكس هايي از ساختمان، دانش آموزان، معلمان، بازديدكنندگان، جشن ها و مسابقات ورزشي مدرسه به مركز مي فرستاده اند. از اين رو عكس هاي پرشماري در نگارخانه اين سازمان گرد آمده است.

بخش نگارخانه آرشيو «سازمان اتحاد» از دهه 1970 م (دهه 1350 ه.ش) كار خود را با آلبوم سازي و شماره گذاري عكس ها شروع كرده و از سال 1996 م (1375 ه.ش) كار ها را كامپيوتري كرده و با اسكن عكس ها و تشكيل بانك داده اي از عناوين، اطلاعات و زمان و مكان عكس ها كار خود را دنبال مي كند.

گويا اين سازمان 40000 عكس در اختيار دارد. از اين تعداد، 17500 قطعه عكس در ديدرس همگان است كه دسترسي به آن ها در محل آرشيو سازمان در «پاريس» ⁽³⁾ شدني است كه البته حدود 7000 تا از اين عكس ها تاكنون در وب قرار گرفته است و در بخش نگارخانه آن سازمان ⁽⁴⁾ در اين نشاني به آساني در دسترس است.

عكس هاي كليميان يزد

هم اكنون اين نگارخانه كه بخشي مهم و بزرگ و جزو خاطره و حافظه تاريخي اين سازمان است، تعداد 6597 قطعه عكس را در وب منتشر كرده كه 1360 تا از آن ها مربوط به ايران و 57 قطعه عكس نيز مربوط به يزد است. عكس هاي يزد به ترتيب زماني در اين نوشتار و در نوشتار هاي بعدي معرفي خواهند شد. چنانچه عكس هاي يزد را در وبسايت منبع با ترتيب زماني مشاهده بفرماييد، توسعه و ترقي سريع اين قوم يزدي را خواهيد ديد.

بيشتر عكس هايي كه در اين نوشتار نمايش داده مي شوند، تاريخي ندارند و بنابراين در ابتداي فهرست آورده شده اند. يكي از عكس هاي يزد هم تكراري است. پراكنش تاريخي عكس هاي كليميان يزد از سال 1925 م (1304 ه.ش) تا 1964 م (1343 ه.ش) مي باشد.

ديدن اين عكس هاي قديمي هم مانند ديدن ديگر عكس هاي تاريخي اين ديار براي يزدي ها حس غريبي دارد؛ حسي سرشار از شادي و غم، و غرور و افسوس. البته در مورد اين عكس ها، غم و افسوسش دوچندان است، چرا كه يزدي ها، نه تنها آن شهر را از دست داده اند، بلكه آن همشهري ها را هم از كف داده اند.

آقا و خانم باروك در حياط ناهار خوري مدرسه

ميز و نيمكت هاي مدرسه

دانش آموزان بينواي يهودي در يزد

مدرسه اتحاد يزد در دهه 1310

دانش آموزان بينواي يهودي در يزد در دهه 1310

گردش علمي بچه كليمي هاي يزد به بيرون شهر به تاريخ 1304

كارگاه خياطي در مدرسه اتحاد يزد به تاريخ آذر 1308